Trong các đơn vị quản lý và duy tu hạ tầng giao thông đường bộ, khâu phân loại mức độ khiếm khuyết có vai trò quan trọng. Đây là bước cần thiết để đánh giá tình trạng hư hỏng, xác định mức độ ảnh hưởng và đưa ra giải pháp xử lý phù hợp. Chỉ khi hiểu rõ cách phân loại khiếm khuyết mới giúp người quản lý có cái nhìn toàn diện hơn về chất lượng hạ tầng. Vậy đây là công việc gì, có ý nghĩa như thế nào trong công tác bảo trì mặt đường? 

Phân loại mức độ khiếm khuyết là gì?

Phân loại mức độ khiếm khuyết là cách chia nhóm, sắp xếp các dạng hư hỏng của công trình (như mặt đường, cầu hay các hạ tầng kỹ thuật khác) dựa trên đặc tính và mức độ ảnh hưởng của chúng. Nói một cách đơn giản, thay vì chỉ ghi nhận là vị trí này có hư hỏng thì công việc này sẽ nghiên cứu đi sâu vào xem hỏng nhiều hay ít, nghiêm trọng hay chỉ là vết nhỏ.

Các tiêu chí thường dùng để phân loại bao gồm:

• Diện tích: phần mặt đường hoặc kết cấu bị hư hỏng chiếm bao nhiêu m².
• Độ sâu hoặc mức biến dạng: nứt nông hay nứt sâu, lún nhẹ hay lún mạnh.
• Mức ảnh hưởng: khiếm khuyết có tác động đến an toàn giao thông, khả năng khai thác hay tuổi thọ công trình hay không.

Công việc phân loại này không chỉ giúp hình dung chính xác tình trạng từng hư hỏng, mà còn tạo cơ sở để đánh giá tổng thể toàn bộ công trình. Nếu coi công trình như một cơ thể sống thì phân loại khiếm khuyết chính là “khám bệnh tổng quát” để biết sức khỏe chung ra sao. 

Các cấp độ phân loại khiếm khuyết mặt đường bộ

Để dễ dàng quản lý và xử lý, khiếm khuyết thường được chia thành ba cấp độ chính: nhẹ, trung bình và nặng. Mỗi cấp độ phản ánh mức độ ảnh hưởng khác nhau và đi kèm với cách xử lý phù hợp.

1. Nhẹ – Hư hỏng nhỏ, ít ảnh hưởng

Khiếm khuyết nhẹ thường là những vết nứt bề mặt nhỏ, bong tróc lớp nhựa mỏng hoặc dấu hiệu mài mòn tự nhiên theo thời gian. Ở giai đoạn này, chúng hầu như chưa gây ảnh hưởng đến sự an toàn của phương tiện và chỉ làm giảm một phần nhỏ thẩm mỹ của công trình.

Tuy nhiên, nếu không được theo dõi và xử lý kịp thời, những khiếm khuyết tưởng chừng “vô hại” này có thể nhanh chóng phát triển thành vấn đề lớn hơn. Do đó, việc phát hiện sớm và xử lý đơn giản như vá, trám hay sơn phủ bảo vệ mặt đường sẽ giúp kéo dài tuổi thọ công trình và tiết kiệm chi phí bảo trì lâu dài.

Tìm hiểu thêm: Mô hình phân loại mức độ khiếm khuyết mặt đường bằng AI

2. Trung bình – Khiếm khuyết tương đối lớn

Ở mức trung bình, các khiếm khuyết đã rõ rệt và bắt đầu ảnh hưởng đến chất lượng khai thác. Ví dụ điển hình gồm: Vết nứt sâu hơn, ổ gà cỡ vừa, hằn lún bánh xe trên mặt đường. Những hư hỏng này có thể gây khó chịu, mất an toàn cho người tham gia giao thông và làm giảm hiệu quả sử dụng công trình.

Đối với các hư hỏng trung bình, thường cần có biện pháp khắc phục sớm để ngăn chặn sự lan rộng. Nếu chậm trễ, chi phí sửa chữa sẽ tăng gấp nhiều lần so với việc xử lý ngay khi hư hỏng mới xuất hiện. Đây là giai đoạn “cảnh báo vàng” cho các đơn vị quản lý hạ tầng.

3. Nặng – Hư hỏng nghiêm trọng 

Khiếm khuyết nặng là tình trạng công trình xuống cấp nghiêm trọn, chẳng hạn như ổ gà lớn, bong bật lớp mặt diện rộng hoặc biến dạng kết cấu. Những vấn đề này không chỉ gây khó khăn cho việc khai thác mà còn tiềm ẩn nguy cơ tai nạn trực tiếp.

Trong trường hợp phân loại mức độ khiếm khuyết nặng, cần khẩn cấp sửa chữa, bảo trì để đảm bảo an toàn. Đồng thời, đây cũng là cấp độ đòi hỏi nguồn lực và chi phí lớn, thậm chí phải thay thế toàn bộ kết cấu hư hỏng.  

Tại sao việc phân loại mức độ khiếm khuyết lại quan trọng?

Phân loại khiếm khuyết không chỉ để “ghi chú” cho có từng lỗi hư hỏng mà còn mang nhiều giá trị thiết thực:

• Xác định ưu tiên sửa chữa và bảo trì: Biết đoạn đường nào hư hỏng nặng để xử lý trước, tránh tình trạng dàn trải.
• Giúp phân bổ nguồn lực và ngân sách hợp lý: Thay vì chi tiêu ồ ạt, việc phân loại giúp tính toán chỗ nào cần nhiều tiền, chỗ nào chỉ cần xử lý nhẹ.
• Tăng tính khách quan và khoa học trong quản lý: Dựa trên số liệu và tiêu chí rõ ràng thay vì cảm tính.
• Hỗ trợ ứng dụng công nghệ: Các hệ thống hiện đại như AI, GIS hay Dashboard chỉ hoạt động hiệu quả khi có dữ liệu chuẩn và phân loại chính là dữ liệu đầu vào quan trọng nhất.

Giải pháp phân loại khiếm khuyết mặt đường tại EOV RoadAI

Tại EOV Road AI, quá trình phân loại khiếm khuyết được tự động hóa bằng trí tuệ nhân tạo. Hệ thống sử dụng video hành trình kết hợp GPS để phát hiện, nhận diện và phân loại các dạng hư hỏng trên mặt đường.

AI không chỉ “nhìn thấy” vết nứt hay ổ gà mà còn tính toán diện tích, độ sâu và mức ảnh hưởng của chúng. Từ đó, hệ thống phân cấp rõ ràng: nhẹ – trung bình – nặng. Kết quả được hiển thị trực quan trên dashboard, bản đồ số và video gắn nhãn, giúp các nhà quản lý dễ dàng ra quyết định.

Ưu điểm nổi bật của giải pháp là: Nhanh chóng, khách quan, chi phí thấp và có thể áp dụng trên quy mô lớn. Thay vì phải phụ thuộc hoàn toàn vào nhân lực thủ công, dữ liệu AI cung cấp giúp quá trình đánh giá trở nên khoa học và chính xác hơn.

Xem thêm chi tiết giải pháp EOV Road AI của EOV Solutions

Kết luận

Phân loại mức độ khiếm khuyết không chỉ là một khái niệm lý thuyết mà là bước nền tảng để quản lý, sửa chữa và bảo trì công trình hạ tầng. Việc này giúp các đơn vị quản lý biết rõ nên ưu tiên chỗ nào, chi phí ra sao và quan trọng nhất là đảm bảo an toàn cho người sử dụng.

Với sự hỗ trợ của công nghệ tiên tiến như EOV Road AI, công tác phân loại đã trở nên nhanh, chính xác và minh bạch hơn rất nhiều. Điều này cũng mở ra hướng đi mới cho công tác bảo trì hạ tầng – vừa tiết kiệm, vừa hiệu quả, lại nâng cao tuổi thọ công trình.