Kể từ khi ảnh vệ tinh đầu tiên được sử dụng để theo dõi tình trạng thảm thực vật vào thập niên 1970, Quan sát Trái đất (Earth Observation – EO) đã dần trở thành nền tảng dữ liệu cho một trong những công cụ tài chính đổi mới nhất trong nông nghiệp: Bảo hiểm chỉ số (index insurance).

Trong bối cảnh các cộng đồng nông nghiệp nhỏ lẻ đang phải đối mặt với rủi ro khí hậu ngày càng nghiêm trọng như hạn hán, lũ lụt hay sâu bệnh, EO – đặc biệt là chỉ số NDVI – đã giúp biến bảo hiểm nông nghiệp từ một mô hình lý thuyết trở thành một công cụ thực tế để xây dựng khả năng chống chịu và phát triển bền vững.

Từ NDVI đến bảo hiểm chỉ số: Lịch sử một cuộc cách mạng

NDVI (Normalized Difference Vegetation Index) là chỉ số được tính toán từ ánh sáng hồng ngoại và đỏ phản xạ từ bề mặt thực vật, cung cấp thông tin về mức độ xanh và sức khỏe cây trồng.

Ban đầu phương pháp này được phát triển nhằm hỗ trợ cảnh báo sớm nạn đói, NDVI dần được sử dụng như một chỉ số thay thế cho đánh giá thiệt hại thực tế trong các hợp đồng bảo hiểm chỉ số, đặc biệt là ở những khu vực khó tiếp cận. Khi giá trị NDVI giảm mạnh dưới một ngưỡng xác định trong mùa vụ, hợp đồng bảo hiểm sẽ được kích hoạt để chi trả, không cần kiểm tra thực địa.

>>> Xem thêm: Quan sát Trái đất: Ứng dụng cho ngành bảo hiểm nông nghiệp

Lợi ích của bảo hiểm chỉ số dựa trên EO

1. Giảm chi phí và tăng tốc bồi thường: Không cần khảo sát tổn thất tại chỗ, hệ thống bồi thường có thể được tự động hóa dựa trên chỉ số đo từ ảnh vệ tinh.
2. Bao phủ khu vực xa xôi: EO mở ra khả năng triển khai bảo hiểm ở các vùng nông thôn, nơi chưa có hạ tầng tài chính truyền thống.
3. Thay đổi hành vi sản xuất: Khi được bảo vệ khỏi rủi ro lớn, nông dân có xu hướng đầu tư mạnh hơn vào giống, phân bón hoặc tưới tiêu, nhờ đó nâng cao năng suất.

Ứng dụng thực tế: Từ gia súc đến cây trồng

Một số mô hình đã sử dụng dữ liệu NDVI kết hợp với dữ liệu thiệt hại lịch sử để xây dựng chương trình bảo hiểm cho gia súc và cây trồng. Các hợp đồng này có thể áp dụng cho một số lĩnh vực như:

• Chăn nuôi du mục: NDVI phản ánh tình trạng khô hạn và khan hiếm thức ăn tự nhiên.
• Nông nghiệp lúa gạo hoặc vừng: Thay đổi NDVI theo mùa có thể dự báo sản lượng thấp do thiếu mưa hoặc điều kiện sinh trưởng bất lợi.

Một số khu vực đã triển khai bảo hiểm chỉ số quy mô lớn cho hàng triệu hộ gia đình dựa trên NDVI, từ đó giúp họ không phải bán tài sản hay cắt giảm tiêu dùng khi gặp thiên tai.

Tương lai của EO trong bảo hiểm: Đa chỉ số, độ phân giải cao, AI

Hiện nay, NDVI chỉ là một trong nhiều chỉ số EO được sử dụng. Các chỉ số mới như:

• EVI (Enhanced Vegetation Index) – Cải thiện độ nhạy ở vùng cây cối dày đặc.
• FPAR (Fraction of Photosynthetically Active Radiation) – Đo lượng ánh sáng được thực vật hấp thụ để quang hợp.

Bên cạnh đó, mô hình hóa mùa vụ và phát triển cây trồng đang được kết hợp với dữ liệu EO để dự báo chính xác hơn thời điểm rủi ro, như thiếu nước trong giai đoạn kết hạt.

Với sự phát triển của vệ tinh độ phân giải cao, công nghệ cảm biến và AI, các hệ thống bảo hiểm chỉ số tương lai có thể:

• Phân biệt tổn thất theo loại cây trồng.
• Cá nhân hóa hợp đồng theo từng thửa ruộng.
• Phát hiện bất thường để giảm rủi ro gian lận.

>>> Tham khảo thêm: Ứng dụng phân tích Ảnh vệ tinh trong quản lý tín dụng cây trồng

Kết luận: EO + Bảo hiểm = Đầu tư phát triển dài hạn

Bảo hiểm chỉ số là cứu trợ khi thiên tai xảy ra. Khi được thiết kế và triển khai đúng cách với sự hỗ trợ từ dữ liệu Quan sát Trái đất, bảo hiểm trở thành một công cụ tài chính xây dựng sự phát triển:

• Hỗ trợ nông dân vượt qua các cú sốc thời tiết.
• Khuyến khích đầu tư sản xuất.
• Giảm thiểu lệ thuộc vào viện trợ khẩn cấp.

Nhìn chung, NDVI không chỉ là một chỉ số viễn thám mà còn là công cụ mang tính cách mạng giúp ngành bảo hiểm chỉ số nông nghiệp trở nên minh bạch, nhanh chóng và công bằng hơn. Việc áp dụng NDVI mở ra cơ hội tối ưu hóa quản lý rủi ro, nâng cao hiệu quả bồi thường và hỗ trợ nông dân vững vàng trước biến đổi khí hậu.

Tại EOV Nexus, chúng tôi tin rằng kết hợp giữa EO và các mô hình bảo hiểm thông minh là chìa khóa để xây dựng một nền nông nghiệp an toàn và thịnh vượng hơn, ngay cả ở những nơi dễ bị tổn thương nhất trước biến đổi khí hậu.